copyright © „Twórczość” & Grzegorz Robakowski

 

KRZECZKOWSKI

Warszawa, 19 października 1994

Droga Alicjo,

dużo złych wiadomości w Twoim liście, w dodatku jeszcze ten strajk pocztowy we Fran­cji. Wiedziałem o strajku, ale nie skojarzyłem tego z brakiem listów od Ciebie.

Ładnie piszesz o Marku Twainie, przypo­mniało mi to rozmowy z Henrykiem Krzeczkowskim.

Henryk zabierał się do napisania biografii Twaina, czytał dużo o nim, nie wiem, czy myślał o tym w czasie pobytu w Ameryce.

Podejrzewam, że trochę bał się nowej dla siebie formy pisarskiej, on najpewniej czuł się w sztuce przekładu, w pisaniu eseistycznym i krytycznym brakowało mu swobody.

Prawdziwym mistrzem był Henryk w listach.

Nie wiem, czy wszystkie jego listy do mnie się zachowały, świntuszył w nich bez umiaru, czasem czytałem je ze strachem.

Było w nich wszystko, czym olśniewał w rozmowach, w mówionych opowieściach.

Przyszło mi na myśl, że setki przegadanych z nim nocy w Spatifie, w Kameralnej, w Bristolu były dla mnie najwyższej klasy przyjem­nością.

On patrzył na ludzi z niezwykłą przenikli­wością, redukował ich do seksualności może czasem aż przesadnie, ale robił to z niezrów­nanym poczuciem humoru.

I z angielską wszechtolerancją dla wszyst­kiego, co człowiek w tym zakresie, w zakresie seksualności, potrafi wyprawiać i wyprawia.

W słowach pisanych swoich listów osiągał często doskonałość słów mówionych w natchnionych i mistrzowskich rozmowach i opo­wieściach.

Tak, Henryk Krzeczkowski był wielkim artystą rozmowy i opowieści, wielkim artystą mówionej literatury.

On wszystko zmyślał, co opowiadał, on zmyślał dla sztuki, kłamał dla prawdy, obrzy­dzał dla wydobycia piękna.

Które dostrzegał w nędzy ludzkiego ist­nienia.

Napisało mi się tak, jak o nim myślę, cho­ciaż nie, myślę o nim jeszcze lepiej, niż napisałem.

Ściskam Cię […]

Henryk

 

książki Henryka Berezy / teksty Henryka Berezy / epistoły Henryka Berezy / o Henryku Berezie napisali / galeria zdjęć Henryka Berezy